Kokusu yüzyıllar öncesinden gelen el zanaatı
Geçmişi 17. yüzyıla kadar uzanan ve Osmanlı'dan günümüze ulaşan eski el zanaatlerinden ''mis meyve sabunu'' üreticiliği, yüzlerce ailenin geçim kaynağı olmaya devam ediyor.
Derlenen bilgiye göre, 1600'lü yılların ortalarında, Edirne'deki bazı evlerde sabun, hamur kıvamına getirilir, misk, amber ve gül kokuları karıştırılır ve bunlara meyve şekli verilerek güzel kokulu süs eşyaları meydana getirilirdi. Bu güzel görünümlü, hoş koku yayan sabunlar, zamanla sarayın da dikkati çekmişti. Evlerde bir nevi ''hobi'' olarak başlayan bu el zanaatiyle üretilen sabunlar, zamanla Osmanlı sultanlarının yabancı konukları ve devlet erkanına sunduğu kıymetli hediyeler arasına girerek, saray tescili almıştı.
Mis meyve sabunları özellikle 19. yüzyılda Edirne'nin en önemli ticaret geliriydi. Bu sabunların hepsi piyasada satılmaz, büyük kısmı padişahın isteği üzerine İstanbul'a Topkapı Sarayı'na gönderilirdi. Çok değerli bir süs eşyası olan bu sabunları özellikle padişah kızları ve cariyeleri çeyizlerine, odalarına koyarlardı.
Sabunun rahatlatıcı, hoş kokusu ve el maharetiyle meyvelerin bire bir sabun hamuruna işlenmesiyle ortaya çıkan güzellik, mis meyve sabunu yapımını bir iş kolu haline getirmiş, Arasta ve Bedesten çarşılarında bu ürünleri satan dükkanlar ortaya çıkmıştı.
Edirne'de Sabuni Mahallesi'nin bulunması da kentte geçmişte de bu zanaate verilen önemin bir göstergesi olarak hala varlığını koruyor.
Günümüzde de Edirne'de Halk Eğitim Merkezi'nde açılan kurslardan ya da bu işi yapanlardan öğrenen pek çok kişi evinde mis meyve sabunu üreterek aile ekonomisine katkı sağlıyor.
-YAPILIŞI-
Kavun, karpuz dilimi, armut, portakal, üzüm, muz, nar, şeftali, incir, dolma biber, patlıcan, kırmızı biber, kabak, havuç, turp gibi meyve ve sebzeler şeklinde üretilen beyaz banyo sabunu, rendelenir ve daha sonra hamur şeklinde yoğrulur.
Bir süre dinlendirilen hamur daha sonra maharetli ellerde hayat bulur. Önceden belirlenen, meyve veya sebzelerin şekilleri verilen sabun, iki gün kurumaya bırakılır. Daha sonra gıda boyasıyla yapılan meyve ya da sebzenin renginde boyanır.
-EDİRNE'DEN EN GÜZEL HEDİYE-
Gerçek meyvelerden ayırt edilmekte zorlanılan mis meyve sabunları, kültür ve inanç turizminin yoğun olduğu kente gelen yerli, yabancı turistlerin Edirne'yi hatırlayacakları birkaç el zanaatinden biri olarak dikkat çekiyor.
Yüzlerce ailenin geçim kapısı durumundaki ev atölyelerinde, ya da seri üretim yapan atölyelerde üretilen sabunlar, Edirne'nin dört bir yanındaki dükkan ve seyyar satıcılarının tezgahını süslüyor.
Tek bir meyve figürlü mis meyve sabununun fiyatı 1 liradan başlarken, hasır sepet içindeki aranjmanların fiyatları ise 5 ile 20 lira arasında değişiyor. Bu ürünler, Selimiye Camisi yakınındaki Arasta, Eski Cami yakınındaki Bedesten Çarşısı ve Saraçlar Caddesi'ndeki Ali Paşa çarşılarındaki hediyelik eşya satanlarla, 2. Beyazit Külliyesi ve Sağlık Müzesi çevresindeki seyyar satıcılardan temin edilebiliyor.
Bozulmadan uzun yıllar ilk günkü canlılığını koruyan bu sabun, Edirnelilerin yanı sıra kente gelen yerli ve yabancı turistlerin evlerini süslüyor. aa