YERİ GELDİKÇE

Sarı Saltuk (3)

Murat Zortul


“Edirne'den cay al Baba'dan uzun ok al Edirne'den cayın yok babadan algan okun yok” “Adil Sultan" Destanı’nın Kırım Rivayeti’ne ait bu iki beyit bize Edirne'nin yayları, Babaeski'nin ise okları ile meşhur olduğu ifade edilmektedir. Türk destan geleneğinde yay nasıl sembolik olarak matbuiyet (Hakimiyet) anlamına geliyorsa, buna eşdeğer olarak Edirne Şehri de coğrafi konumu ve dinsel önemi ile matbuiyet (Hakimiyet) anlamını kazanmıştır. * Edirne Kal'asında Sarı Saltuk'ın ak tülbentten yapılmış bayrağı, Edirne’nin bir başka kutsallığı (Yeşim Taşı) Alem, Sancak, Tuğ: Hemen hemen bütün Türk Destanları’nda savaşla ilgili böyle sembolik işaret ve aletlere rastlayabiliriz. Bu 3 terim az farklarla da olsa, aynı anlamda kullanılmaktadır. Daha Göktürk Çağı’na ait, kayalara çizilmiş resimlerde bazı resimlerde bazı süvarilerin elinde bayrakların bulunduğu görülmektedir. Saltukname'de de sancağın hemen hemen aynı özelliği taşıyan anlamda kullanıldığını görmekteyiz. Bir düşman bayrağının ele geçirilmesi ya da sancağın yere ters olarak çakılması galibiyet işareti anlamındadır. Baştaki Bey'in öldürüldüğünü halka duyurmak için bir beyaz bayrak öldürülen Bey'in kanına bulanır ve sarayın damına asılır. Sarı Saltuk'un üzerlerine sefer yaptığı "Ben-i Asfar" adıyla anılan Almanlar “Sarı Sancaklı, Sarı Donlu Kafir” şeklinde anılmaktadır. Tarihçi F.Sümer bazı Türk Devletleri’nin bayraklarının “Ak” renkte olduğunu belirtmektedir. Dede Korkut Hikayeleri’nde Bayındır Hanın Bayrağı “Ak”, düşmanın bayrağı ise “Kara” renktedir. Emevilerin (Endülüs Emevileridahil) Bayrağı “Beyaz” renktedir. Hz. Muhammed'in “Ukab” adıyla bilinen Bayrağı da beyazdır. Sarı Saltuk'un da, “Ak tülbentten yapılmış bir bayrağı” Edirne Kal'asında dalgalanmaktadır. Sarı Saltuk başına yeşil bir sarık sarmaktadır. Fuat Köprülü'ye göre “Yeşil” renk Fatma'nın çocuklarını temsil eden bir renktir. Sarı Saltuk'un ak tülbentten bayrağı Osman Bey'e miras kalır, oda bunu kendisine sancak edinir. Edirne Şehri’nin kutsal olduğuna dair diğer rivayetinde “Yada Taşı” ile ilgili olduğunu burada belirtmemiz gerekir. Saltukname'ye göre Umur Gazi Kemeri’ndeki Yeşim Taşı’nı (Yada Taşı) Edirne Kal'asına fırlatmıştır. Edirne Şehri'nin mitolojik kutsallığı bu efsane ile de belirtilmiştir. (Devam Edecek)