‘İnsanoğlunun en sadık dostu köpeklerdir’ denir çoğu zaman. İnsan doğaya ve hayvanlara hükmetme özelliğini kullanarak yaşam biçimini şekillendirmiştir. İnsanların hayvanlarla olan bağı uzun asırlara dayanmaktadır. İnsan, hayatı boyunca hayvanları avlamak; yük taşıtmak, sayısını çoğaltarak para kazanmak, tarlasını ekip ürün elde etmek ve daha birçok yaşamsal organize için değişik amaçlarla kullanmış, onları eğitmiş, kendi yaşamını kolaylaştıracak ve kendi işine yarayacak şekilde donatmıştır.
Hayvanlar aleminin en ilgi çeken cinsi olan köpekler, zaman ilerledikçe ve çağlar değiştikçe insanlar için hem bireysel, hem de toplumsal konulara fayda sağlayabilecek hale getirilmiştir.
Öyle ki, köpekler polis teşkilatının en önemli çalışanlarından biri haline gelmiştir. Birçok birimde ve değişik görevlerde faaliyet sürdüren köpeklerden en yoğun çalışanı kuşkusuz narkotik köpekleri. Gazetemizde sık sık yer almış ve birçok operasyonda başarılara imza atmış olan Kırklareli Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’nün narkotik-dedektör köpeği Cino, gazetemize marifetlerini gösterdi.
Cino’yu sizler için yakından takip ederek türlerinden farklı bir kaderde yaşamasının başlangıcını öğrendik. Cinsi erkek olan Cino 20 aylık bir köpek. Ankara’daki Kaçakçılık Daire Başkanlığı Köpek Eğitim Merkezi’nde değişik testlerden geçerek Kırklareli’de göreve başlayan Cino, özel bir bakım programı dahilinde Emniyet Teşkilatı’mızın birçok başarılı operasyonlarında önemli etkenlere sahip oldu.
Peki Cino nasıl bir narkotik köpeği haline geldi?
4 aylık bir eğitimden geçen Cino, ilk olarak Köpek Eğitim Merkezi’ndeki köpekler arasında uygunluk ve yeterlilik seçmelerinden geçirilerek, yine özel sınavlarla seçilen idareci personeliyle buluşturuluyor.
Ilk 1 ay idareci personel ve köpeğin uyumuna ayrılıyor. Bu aşamada, köpeğe belli başlı (Otur, kalk, yat, kal, bekle...) komutlar öğretiliyor. Idarecisiyle olan uyumundan sonra, güncel yaşayıştaki unsurlara alışması sağlanan köpek, 2 ay sonra gerçek madde çalışmalarına geçiyor. Eğitimin en önemli teması doğrular zinciri içerisinde gerçekleştirilmesi ve her aşamanın bir sonrakini getirerek sonucu doğuran bir süreci oluşturması oluyor.
Cino ve onun gibi narkotik köpeği olacak köpekler, yaklaşık 18 tane teste tabi tutularak görev yapabilir hale geliyor. Koku sınavlarından da geçirilen köpek, son aşamada çelişki testine tabi tutuluyor.
Bu testte köpek, kanunen yasak olmayan maraş otu, antibiyotik, kadın doğum kontrol hapı gibi maddelerle gerçek uyuşturucu maddeler arasındaki farkları çözmeye çalışıyor.
Dış etkenlere alışan köpek, daha sonra Afyon’un Boldavin Ilçesi’ndeki alkol fabrikasına götürülerek yüksek orandaki maddelere duyarlı hale getiriliyor. Burada tepkisi gelişen köpek, 50 kg’dan 1 Ton’a kadar olan maddelere etkili hale geliyor. Kursun devamında Istanbul, Izmir, Antalya gibi büyük ve işlek havalimanı bulunan yerlerde uçak ve bagaj kontrolü yaptırılarak birebir uygulama gerçekleştiriliyor. Aşamanın sonunda köpek, idarecisiyle birlikte sosyal yaşamda yer alarak toplum içinde gezdiriliyor. Bu sayede köpeğin insanlara saldırma riski yok edilerek, sadece görevine adapteli bir hale getirilmesi sağlanıyor. Eğitim programı sonunda yapılan yeterlilik sınavlarında başarılı olan narkotik detektör köpeği ve idarecileri sertifikalandırılarak göreve sevk ediliyor.
Personelin bilgi ve tecrübesi ile görev köpeğinin biyolojik üstünlüklerinden oluşan takımın doğru yöntemlerle eğitilmesi, istihdam öncesi ihtiyaç analizlerinin yapılması, bakım, barınma, sağlık, transfer gibi gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik altyapı çalışmalarının tamamlanması, takımın uzman birimlerde istihdam edilerek mücadele bütününde doğru konumlandırılması, oluşturulan risk analiz ve profilleri kapsamında belirlenen strateji ve prosedürlerin uygulanması, eğitim programlarının geri bildirimler ile geliştirilmesi ve güncellenmesi sürecin diğer aşamalarını oluşturuyor. Her aşamanın bütüncül yapı içinde aynı derecede önemli kabul edilmesi, titizlikle planlanması ve uygulanması, toplam kaliteye ve doğru sonuçlara ulaşılmasını sağlıyor.
Bir çift pati, büyük bir operasyona imza atabiliyor
Cino, Türkiye’deki 120 tane narkotik-dedektör köpeğinden bir tanesi. Bu tip köpekler 3 gruba ayrılıyor. Birincisi pasif köpek. Maddeyi koklayarak o bölgeye oturuyor. Bomba tespiti ve insan üstündeki maddelerin tespitinde kullanılıyor. Ikincisi havlayan köpek. Maddeyi bulduğu zaman havlayarak tepki veriyor. Üçüncüsü de kazan köpek. Maddenin olduğu bölgeyi patileriyle kazarak bulunmasını sağlıyor veya kendi buluyor. Cino’da bunlardan biri.
Kaçakçılık ve Organize Suçlar Müdürlüğü’nün bahçesinde yaptığımız denemede Cino, yeteneğini bir kez daha kanıtladı.
Muhabirlerimiz önce uyuşturucu maddeyi bir aracın rastgele bir bölgesine sakladılar. Daha sonra idarecisiyle aracın yanına gelen Cino, önce maddenin bulunduğu bagaj bölgesini tespit etti ve patileriyle oraya vurmaya başladı. Bagaj açıldıktan sonra içine giren Cino, saniyeler sonra patileriyle bölgeyi kazarak maddeyi buldu.
Narkotik-dedektör köpekleri arazi, ev, araç, sanayi vb. birçok bölgede arama yapabilecek yetenekte yetiştiriliyor.
Günlük ve haftalık olarak periyodik eğitimlere tabi tutulan Cino, bu sayede kokulara karşı olan duyarlılığını da kaybetmemiş oluyor. Tüm masrafları Kaçakçılık Daire Başkanlığı tarafından karşılanan Cino, günlük 450-500 gr civarı bir özel bir mamayla besleniyor. Yine periyodik olarak sağlık kontolünden geçirilen Cino, hem bu kontoller için, hem de herhangi bir rahatsızlık durumunda Istanbul’da yer alan Veterinerlik Fakültesi’ne özel aracıyla götürülüyor. 5000 euro değerindeki Cino, görevi dolayısıyla özel yaşam tarzında bakılıyor. Bu bakımında karşılığını fazlasıyla veriyor.
Görev süresi devam ettiği süre boyunca yılda 1 kez Kaçakçılık Daire Başkanlığı’nca tekamül adı verilen (Hatırlatma ve Adaptasyon Eğitim Programı) bir tekrar eğitimine sokulan Cino ve benzerleri, gerileme gösterirseler, emekli edilerek yerlerini başka bir köpeğe bırakıyor.
Bu kadar marifetli bir köpeğin idarecisi olan personelde, seçmelere ve özel bir eğitime sokularak belirleniyor. Stratejik olarak önemli bir bölgede bulunan Kırklareli, KOM tarafından da önemli bir durum teşkil ediyor. KOM’un şu anki en büyük hedefi ise, Dereköy Gümrüğü’nde bir uygulama noktası kurularak, Cino’nun burada marifetlerini sergilemeye devam etmesi.