Dün itibariyle tedavüle çıkan Türk Lirası banknotlarla birlikte, 1 Ocak 2005 tarihinde paradan 6 sıfır atılması ve paranın önüne ''yeni'' kelimesinin eklenmesi ile başlayan süreç, bu ibarenin kaldırılması ile sonuçlanmış oldu.
Tedavüle çıkan Türk Lirası banknotlar 5, 10, 20, 50, 100 ve 200 TL, madeni paralarda 1, 5, 10, 25, 50 Kuruş ve 1 Liradan oluşuyor. Türk Lirası banknotlarda 12 güvenlik önlemi bulunuyor. Yeni Türk Lirası'ndaki "yeni" ibaresi kaldırılarak Türk Lirası'na geçilirken paranın değer ölçüsünde bir değişiklik olmadı, paranın sadece ismi değişti.
Halen kullanılan Yeni Türk Lirası banknot ve madeni paralar 2009 yılının sonuna kadar geçerli olacak. 2009 yılı boyunca YTL ve Türk Lirası banknot ve madeni paralar birlikte tedavül edecek. Vatandaşların halen kullanılan banknot ve madeni paraları, diledikleri zaman yeni paralarla değiştirebilmesi için bir yıllık birlikte dolaşım süresi öngörüldü. Para değişimi işlemlerin doğal akışı içerisinde gerçekleşecek.
Birlikte tedavül dönemi olan 2009 yılı boyunca tüm banka şubeleri, kasalarında Türk Lirası banknot ve madeni para olması durumunda değişim yapacak. Ancak, YTL banknotlar 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren 10 yıl, madeni paralar ise 1 yıl boyunca (zaman aşımı süresince) Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinde değiştirilebilecek.
TL banknotların ebatları ATM, sayım makineleri gibi cihazların ebatlarla ilgili sınırlamaları dikkate alınarak belirlendiğinden bu konuda herhangi bir sorun yaşanması beklenmiyor.
Dünden itibaren 1 yıllık geçiş döneminde, otomatik para çekme makinelerinde (ATM) hem YTL, hem de TL banknot bulunacak. Para yatırmalı ATM'lere 2009 yılı boyunca YTL veya TL banknot yatırılabilecek. Ancak, 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren sadece TL banknotların kullanılması gerekiyor. Nakit ödemeler ister YTL, ister TL banknotlar ile yapılsın, dünden itibaren kayıtlar TL üzerinden yapılmaya başlandı.
ATM'lerden Türk Lirası çekebilmek için ATM'lerin TL'ye uyumlu hale getirilmesi gerekiyor. Türkiye'de tüm ATM'lerin TL'ye uyumlu hale getirilmesi için zamana ihtiyaç bulunduğundan, dünden itibaren Türk Lirası'na dönüşümü tamamlanmış olan ATM'lerden Türk Lirası banknot çekilebiliniyor. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren ATM'lerden sadece TL banknot alınabilecek.
TL’de gelişmiş güvenlik özellikleri
Merkez Bankası, Türk Lirası banknotlarda bulunan güvenlik özelliklerine dikkat edilmesi konusunda uyarıda bulundu.
Açıklamada, Türk Lirası banknotlarda kamuoyuna açıklanan 12 adet gelişmiş güvenlik özelliği bulunduğu belirtilirken, halkın Türk Lirası banknotların üzerinde yer alan güvenlik özelliklerinden kabartma baskı, gizli görüntü, holografik şerit folyo, renk değiştiren şerit, emniyet şeridi, filigran, bütünleşik görüntü, banknotların rengi ve banknotların arasındaki boyut farkına dikkat edilmesi gerektiği vurgulandı.
Açıklamada, vatandaşların kolayca tespit edebilecekleri güvenlik özellikleri şöyle sıralandı:
"-Kabartma Baskı: Banknotun ön yüzünde farklı yerlerde bulunur ve dokunulduğunda hissedilir. -Gizli Görüntü: Banknota yatay konumda ve göz hizasında bakıldığında, Atatürk portresinin sağ alt köşesindeki yedigen şeklin içinde kupür değeri görülür. -Holografik Şerit Folyo: Banknot tasarımıyla uyumlu çeşitli motiflerden oluşur. Banknota farklı açılardan bakıldığında bu motifler renkli ve parlak yansımalar verir. Dikdörtgen şekil içindeki 'TL' harfleri kupür değerine dönüşür. -Renk Değiştiren Şerit: Banknota farklı açılardan bakıldığında altın sarısına dönüşür. Üzerinde kupür değeri ve 'TL' harfleri bulunur. -Emniyet Şeridi: Kağıda gömülü olarak yer alır. Üzerinde kupür değeri ile 'TL' harfleri bulunur. Banknot ışığa tutulduğunda her iki yüzden de kesintisiz bir hat şeklinde görülür.
-Filigran: Banknotların ön yüzünde bulunan Atatürk portresinin küçüğü ile kupür değerini gösteren sayıdan oluşur. Banknot ışığa tutulduğunda her iki yüzden de görülür. -Bütünleşik Görüntü: Banknot ışığa tutulduğunda sol üst kenarda yer alan şekiller arka yüzdeki şekillerle birleşerek kupür değerini oluşturur. Mikro Yazı: Banknotların ön yüzünde ay-yıldız motifinin içindeki kupür değeri ve 'TL' harfleri ile holografik şerit folyo üzerindeki dikdörtgen şeklin alt ve üst kenarındaki 'TCMB' ibaresi mikro yazılıdır. -Mini Yazı: Banknotların ön ve arka yüzünde mini yazılar bulunmaktadır.
-Banknotlar Arasında Boyut Farkı: Farklı değerdeki 6 banknot, 6 farklı boyuttadır. Banknotların uzun kenarlarında 6 mm, kısa kenarlarında ise ikili gruplar halinde 4 mm fark bulunmaktadır. -Renklendirilmiş Banknot Kağıdı: Banknotlarda beyaz kağıt değil, kupürün hakim renginin tonunda açık renkte kağıt kullanılmıştır." Açıklamada, para ile ilgili mesleklerde çalışan profesyonellerin mor ışık (UV ışık) yardımıyla tespit edebilecekleri güvenlik özellikleri ise şu şekilde belirtildi: "-Banknot kâğıdında bulunan ve normalde görülmeyen kılcal lifler UV ışık altında mavi ve kırmızı renkte parlama verir.
-Atatürk portresi üzerinde kupür değeri ve 'TL' harfleri belirerek kırmızı renkte parlama verir. -Emniyet şeridinde 5-10 TL için mavi, 20-50 TL için kırmızı, 100-200 TL için sarı renkte parlama görülür. -'Kırmızı' seri ve sıra numarasında 'canlı ve parlak kırmızı', 'siyah' seri ve sıra numarasında "sarımsı yeşil" parlama görülür. -Banknot kağıdı UV ışık altında parlama yapmaz." Açıklamada, görme engelli vatandaşlar için TL banknotların farklı boyutlar ve etkin olarak kullanılan kabartma baskı motifler gibi temel ayırt edici özelliklerle güçlendirildiği belirtildi. Açıklamada, "Banknotların ön yüzünde, filigranın sol üst kenarında bulunan kabartma baskılı noktalar, 5 TL'den 200 TL'ye doğru sırasıyla 1'den 6'ya kadar rakamların Braille alfabesiyle yazılı şekli olup dokunulduğunda hissedilmektedir" denildi.
TL’deki portreler
Tedavüle giren Türk Lirası banknotlarının ön yüzünde Atatürk portreleri bulunurken, arka yüzlerinde Türk bilim, sanat, edebiyat ve müzik tarihinin önde gelen isimlerinin portrelerine yer verildi.
5 TL’nin arka yüzünde bilim tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı, 10 TL’nin arka yüzünde matematikçi Ord. Prof. Dr. Cahit Arf, 20 TL’nin arka yüzünde Mimar Kemaleddin, 50 TL’nin arka yüzünde edebiyatçı, felsefeci Fatma Aliye Hanım, 100 TL’nin arka yüzünde bestekar Itri, 200 TL’nin arka yüzünde de Yunus Emre portreleri bulunuyor.
Merkez Bankası, Yeni Türk Lirası banknotlarının, arka yüzlerinde potre kullanmamıştı. 1 YTL’nin arka yüzünde Atatürk Barajı, 5 YTL’nin arka yüzünde Anıtkabir, 10 YTL’nin arka yüzünde Piri Reis’in Dünya Haritası, 20 YTL’nin arka yüzünde Efes Antik Kenti, 50 YTL’nin arka yüzünde Kapadokya, 100 YTL’nin arka yüzünde ise Ishak Paşa Sarayı figürlerine yer vermişti.